Oracle, TikTok ve Pro-İsrail İş Birliği

Eylül ayı içerisinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, BM Genel Kurulu’ndaki konuşmasının ardından yaptığı bir açıklamada; sosyal medyanın modern çatışmaların “en önemli savaş alanı” olduğunu ve  devam eden en önemli satın almanın TikTok olduğunu vurguladı.

Bu sözlerin, ABD’nin Çinli ByteDance şirketini TikTok’un Amerikan operasyonlarını satmaya zorlanması ve Oracle liderliğindeki bir Amerikalı konsorsiyumun bu platformun veri denetimini devralmasına yönelik kritik bir anlaşma sürecine denk gelmesi oldukça önemli.

Tüm bu sürecin başlangıç noktası, ABD’nin TikTok’un Çinli ana şirketi ByteDance’e yönelik endişeleriydi. ABD hükümeti, TikTok’un ABD kullanıcı verilerini veya uygulama algoritmasını, Çin adına gerçekleştirilebilecek potansiyel yabancı casusluk veya etki operasyonları için kullanabileceği riskinden endişe duymakta. Bu endişeleri gidermek için ABD hükümetinin zorunlu kıldığı özel bir çözüm geliştirildi. Ancak, detayları incelediğimizde, bu çözümün bir “güvenlik önlemi” olmanın ötesinde, kritik bir sosyal medya platformunun ideolojik kontrolünü sağlama operasyonu olduğu açıkça görülüyor.

Netanyahu’nun Dijital Savaş Tanımlamasının Zamanlaması

TikTok’un, özellikle genç kullanıcılar arasında, Filistin yanlısı içeriğin güçlü bir şekilde yayıldığı ve İsrail’in eylemlerine yönelik eleştirilerin yükseldiği bir platform haline gelmesinden oldukça rahatsız olan Netanyahu, sosyal medyayı “savaş alanı” olarak tanımladı.

Netanyahu, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (UNGA) konuşmasının hemen ardından New York’ta Pro-İsrail Amerikalı dinleyicilere hitaben yaptığı konuşmada, “İçinde bulunduğumuz savaş alanlarına uygun silahlarla savaşmalıyız ve en önemlisi sosyal medya” ifadelerini kullandı ve TikTok’u bir numaraya koydu.

Bu açıklamanın zamanlamasının TikTok’un ABD operasyonlarını yani verilerini yönetmek üzere İsrail yanlısı bir firmaya devredilmesi ile eş zamanlı olması elbette ki tesadüf değil. Bu durum, Pro-İsrail lobisinin kamuoyunu şekillendirme hedefine, ABD’nin teknolojik kontrolünü de doğrudan stratejik bir öncelik olarak yerleştirdiğini gösteriyor.

Bir İdeolojik Denetçi: Oracle

TikTok’un ABD operasyonlarını devralan konsorsiyumun kilit oyuncusu, teknoloji devi Oracle oldu. Project Texas olarak isimlendirilen bu proje ile Oracle, ABD kullanıcı verilerini kendi bulutunda izole halde depolayacak ve Çin’den bağımsız olarak algoritmanın ve içerik denetiminin güvenliğini sağlayacak.

Oracle firmasının Gazze zulmüne karşı İsrail’e verdiği açık desteği internet sitesinde ve aşağıdaki resmi x hesaplarından yapılan paylaşımda da görmek mümkün:

We condemn the terrorist attacks against Israel and its civilians. Oracle will provide all support necessary to the Government of Israel and defense establishment.

— Oracle (@Oracle) October 7, 2023

Ancak burada ilginç olan, Oracle’ın liderlerinin ve anlaşma sağlanan konsorsiyumun üyelerinin profillerine bakıldığında, bu anlaşmanın sadece teknik bir düzenleme olmaktan ziyade, bir lobinin ideolojisine hizmet eden bir düzenleme olduğunun görülmesi.

1. Larry Ellison: İsrail Savunma Kuvvetleri’nin (IDF) En Büyük Bağışçısı

Oracle’ın kurucusu ve dünyanın en zengin ikinci kişisi olan Larry Ellison, İsrail Savunma Kuvvetleri’nin bilinen en büyük  bağışçısı. Ellison, İsrail’i bizzat “kendi ülkesi” olarak gördüğünü belirtmekte ve Netanyahu ile yakın dostlukları olduğu bilinmektedir. Oracle’ın TikTok platformunun algoritmasına ve içerik akışına erişimi, kontrolün ideolojik olarak İsrail yanlısı ellere geçtiğini gösteriyor.

2. Safra Catz: İsrail’e Tartışılmaz Taahhütler

Oracle’ın İsrail asıllı İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Safra Catz, şirketin kurumsal misyonununu “İsrail’e destek” olduğunu açıkça tanımlamıştır. Catz, Oracle’ın İsrail’e olan taahhüdünün “tartışılmaz” olduğunu ve hatta bu misyona katılmayan çalışanlar için belki de uygun bir yer olmadığını da belirtmekten çekinmiyor.

Bu anlaşmanın en büyük kazananlarının “İsrail’de olacağını” öne süren Cats ile Netanyahu’nun, yapay zeka ve ileri teknolojilere dair uzun süredir projeler geliştirmekte olduklarını, İsrail Başbakanlığı’nın resmi X hesabına ait aşağıdaki paylaşımında da görmekteyiz.

Prime Minister Benjamin Netanyahu met yesterday with @Oracle CEO Safra Catz. They discussed expanding Oracle’s activity, and increasing its investments, in Israel, as well as the existing opportunities in, and the development of, artificial intelligence.https://t.co/0autRZnVwX pic.twitter.com/3sVb4IX3EY

— Prime Minister of Israel (@IsraeliPM) June 20, 2023

3. Rupert Murdoch: Yatırımcı, Medya Patronu

Konsorsiyum Üyesi, Medya holdingi (NewsCorp/Fox News) sahibi. Medya kuruluşlarında İsrail yanlısı propaganda yapıldığı bilinmektedir. Konsorsiyuma güçlü bir medya ve siyasi ağırlık katmaktadır.

4. Jeff Yass: Yatırımcı, Lobi Bağışçısı

Konsorsiyum Üyesi. Cumhuryetçi Parti üst düzey bağışçısıdır.  Amerika Birleşik Devletleri’nin yasama ve yürütme organlarına İsrail yanlısı politikaları savunan bir lobicilik grubu olan Amerikan İsrail Halkla İşleri Komitesi (AIPAC) ve İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) fonlarıyla bağlantılı hayırsever. Siyasi ve lobi ağları üzerinden anlaşmanın ilerlemesine katkı sağlamaktadır.

Anlaşmanın Jeopolitik Değeri, Çinli Firmayı Zararına Satış’a Zorladı

TikTok’un ABD operasyonlarının 14 milyar dolar olarak değerlendirilmesi, piyasa gözlemcileri tarafından yangın satışı (fire sale) olarak değerlendiriliyor. Bu düşük değerleme, TikTok uygulamasının sahibi Çinli ByteDance firmasının söz konusu operasyonları siyasi olarak onaylanmış bir konsorsiyuma devretmeye zorlandığını ve bu kabulde finansal değil, politik motivasyonun daha belirleyici olduğunu destekler nitelikte.

Söz konusu işlemin yatırımcılar için finansal bir kazançtan ziyade jeopolitik ve ideolojik planlar doğrultusunda ilerlediği gayet açık. Dünya çapında 1,5 milyardan fazla düzenli kullanıcısının yanı sıra, TikTok artık Amerikalıların neredeyse %30’unun haber aldığı platform haline gelmiş durumda.

Artık bu sayede savunma, istihbarat ve sivil kurumları kapsayan çok sayıda devlet teknolojisi sözleşmesine sahip Oracle gibi Amerikan şirketleri, TikTok’un kullanıcı verilerine erişebilecek ve aynı zamanda tüm bu kullanıcıların gördüğü haber, mesaj ve görselleri yöneten algoritmaları da kontrol edebilecek. Yani bu hayati Kontrol ABD tarafından zapt edildi desek çok da abartmış olmayız.

Bu Vaka Lobi Gücünün Ulusal Güvenlik Kararları Üzerindeki Etkisini Açık Bir Şekilde Göstermektedir

Bu anlaşma, ABD’deki güçlü Pro-İsrail lobisinin ulusal güvenlik denetim süreçlerini (CFIUS) nasıl etkilediğini gösteren bir emsal teşkil ediyor. Çin’in teknolojik nüfuzunu bir tehdit olarak sunan lobi çabalarının, uygun politik bir ortamı oluşturarak, TikTok gibi Çinli bir şirketin kendi etki alanını nasıl devretmek durumunda bırakıldığını görmekteyiz.

Medyada yer alan haberlerde, ABD Yabancı Yatırım Komitesi, Savunma Bakanlığı (DOD) ve İstihbarat Topluluğu (IC) gibi çok önemli rollere sahip  ulusal güvenlik kurumların,  ByteDance’in 19,9’luk hisse payı nedeniyle kontrolünün tamamen ortadan kalkmamasını öne sürerek anlaşmaya şiddetli itirazları olduğu bilgileri yer alıyor. Ancak, ABD Hazine Bakanlığı’nın anlaşmayı desteklemesi, teknik güvenlik endişelerinin siyasi irade ve potansiyel lobi baskısı karşısında göz ardı edilebileceğine dair önemli bir durumu ortaya koyuyor. Sonuç olarak, ulusal güvenlik tehdidini ortadan kaldırmak için uygun bir mekanizma tasarlanıyor ve kontrol Çin’den alınıp güçlü ideolojik müttefiklerin eline transfer ediliyor.

Ulusal Veri Güvenliği Bilinci !

Sosyal medya algoritmalarını denetleme yeteneği, kamuoyunu ve kültürü şekillendirmek için muazzam bir güç haline geldi. Bu gücün kimin elinde olduğu ve hangi niyetlerle kullanılabileceği, günümüzün en kritik sorularından birisi.

Bu kapsamda konuya geniş bir çerçeveden baktığımızda, çağımızda veri ve enformasyonun gücünü ele geçirme savaşlarının hızla devam edeceği aşikâr. Fakat bu gerçek bu kadar ortadayken ve etkili aktörlerin kime ne destek verdikleri açıkça beyan ediliyorken,  Türkiye’nin de veri ve enformasyon savaşının mağduru olmaması için önlemler alması gerekmektedir.

Bu doğrultuda ulusal verileri ve kritik altyapıları güvence altına alarak dijital egemenliğin tesisi elzem görünmektedir. Birçok yabacı firma veri depolama ve güvenliği konusunda ülkemizde de hizmet vermektedir. Yabancı firmalar tarafından verilen hizmetlere dair denetimler arttırılmalı ve hizmet anlaşmalarında hukuki zeminin kuvvetli hale getirilmelidir.  Zira verilerin olası manipülasyonu ile, tüm algılarımızın, kararlarımızın, sınırlarımızın, geleceğimizin ve toplumu bir arada tutan kültürümüzün güçlü bir tehdit altında olduğunu unutmamamız gerekiyor.